काठमाण्डु – डिजिटल विकासको प्रमुख आधारको रूपमा, फाइभजी प्रविधिले एज कम्प्युटिङ, क्लाउड कम्प्युटिङ, इन्टरनेट अफ थिंग्स (आईओटी), आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स (एआई) र बिग डेटाजस्ता उन्नत डिजिटल प्रविधिहरूलाई एकीकृत गर्नेछ, जसले अर्थव्यवस्था र समाज को डिजिटल रूपान्तरणका लागि नयाँ विधि, मार्ग र विचारहरू प्रदान गर्नेछ।

फाइभजी को व्यावसायिक विकासले विश्वव्यापी डिजिटलाइजेशन प्रक्रियालाई पनि गहिरो प्रभाव पार्नेछ। जीएसएमए को मोबाइल इकोनोमी रिपोर्टअनुसार, फाइभजी ले २०३० मा विश्वव्यापी जीडीपी मा ९६१ बिलियन डलर योगदान गर्नेछ। २०२२ को पहिलो त्रैमासिकसम्म, ८० भन्दा बढी देश र क्षेत्रहरूले व्यावसायिक रूपमा फाइभजी सेवाहरू सुरु गरिसकेका छन्, २ मिलियन बेस स्टेसनहरू छन्, र ७सय मिलियनलाई सेवा दिइरहेका छन्।

२०२२ एसिया-प्रशान्त क्षेत्रमा फाइभजीको विकास र सफलता हासिल गर्ने वर्ष पनि हो। दक्षिण कोरिया, थाइल्याण्ड, फिलिपिन्स, इन्डोनेसिया, सिङ्गापुर, माल्दिभ्स र बंगलादेशले सम्पूर्ण देश वा शीर्ष सहरहरूमा फाइभजी प्रयोग गर्दै छन्। थाइल्यान्डको फाइभजीले २०२१ सम्ममा एनबीटीसीको पछिल्लो तथ्याङ्कको आधारमा जनसंख्याको ७७ प्रतिशत कभरेजमा पुगेको छ। २०२२ को सुरुमा, एसिया-प्यासिफिकमा फाइभजी ग्राहकहरूको संख्या ५४ मिलियन पुग्यो।

जीएसएमएले एसिया-प्यासिफिकमा फाइभजी ग्राहकको प्रवेश २०२५ सम्म १४ प्रतिशत, र अग्रगामी बजारहरूमा ४० प्रतिशतभन्दा बढी हुनेछ भन्ने भविष्यवाणी गरेको छ। यसका साथै, देशहरूले स्मार्ट स्वास्थ्य सेवा, उत्पादन, कृषि, बन्दरगाह र स्मार्ट सहरहरूलगायत हजारौं उद्योगहरूमा डिजिटल रूपान्तरण सक्षम पार्न फाइभजी को सक्रियतापूर्वक अन्वेषण गरेका छन्।

यी सबैले एसिया-प्यासिफिक क्षेत्रमा फाइभजी उद्योग फुल्ने दिशामा विकास भइरहेको संकेत गर्छ। एकै समयमा, क्षेत्रले फाइभजी स्पेक्ट्रम अभावको गम्भीर चुनौतीहरूको सामना गरिरहेको छ। फाइभजी को लागि प्राइम गोल्डेन फ्रिक्वेन्सी ब्यान्डहरू, ३.५ गिगाहर्ज, २.६ गिगाहर्ज, र ७ सय मेगाहर्जसहित, अन्य प्रविधिहरू, जस्तै उपग्रहहरू, प्रसारण र टेलिभिजनहरूद्वारा प्रयोग भइरहेका छन्। तसर्थ, फाइभजी स्पेक्ट्रमको व्यवस्थित प्रावधानलाई गति दिनु दिगो क्षेत्रीय आईसीटी उद्योग वातावरण र सामञ्जस्यपूर्ण इकोसिस्टम निर्माण गर्ने एक महत्त्वपूर्ण कुञ्जी हो।

स्पेक्ट्रम प्रावधान फाइभजी प्रविधिको महत्वपुर्ण कुञ्जी

डीओयू (डेटा अफ यूसेज) २०२५ मा प्रतिमहिना ३९ जीबी प्रतिप्रयोगकर्ता र २०३० मा २५० जीबीभन्दा बढी हुनेछ भन्ने आईटीयूको अनुमान छ। हालको मासिक एमबीबी डाटा ट्राफिक एसिया प्यासिफिकका अधिकांश देशहरूमा, विशेष गरी आसियानमा, प्रतिव्यक्ति २० जीबी नाघेको छ र कम्बोडिया र लाओसमा अझ ३० जीबी नाघेको छ। ठूलो डाटा माग विश्वव्यापी अन्य क्षेत्रहरुभन्दा पहिले आउनेछ।

यस चुनौतीलाई सम्बोधन गर्न एसिया-प्यासिफिक क्षेत्रमा फाइभजी रुचाइएको प्रविधि हो र स्पेक्ट्रम यस प्रविधिको समाधान हो। जीएसएमए र कलयागोको एसिया-प्यासिफिक प्रमुख सहरहरूको मूल्याङ्कन र भविष्यवाणी अनुसार, प्रत्येक देशले सिमलेस, हाई-एक्स्पिरियन्स र किफायती फाइभजी सेवाहरू प्रदान गर्न आगामी १० वर्षमा औसतमा २००० मेगाहर्ज मिड-ब्यान्ड (१-१० गिगाहर्ज) स्पेक्ट्रम आरक्षित गर्न आवश्यक छ।

हाल, मोबाइल अपरेटरहरूलाई वितरण गरिएको वायरलेस मिड-ब्यान्ड स्पेक्ट्रम अधिकांश देशहरूमा १ हजार मेगाहर्ट्ज भन्दा कम छ, जस्तै इन्डोनेसियामा ३६० मेगाहर्ज, थाइल्याण्डमा ४५० मेगाहर्ज, कम्बोडियामा ४६४ मेगाहर्ज, र श्रीलंकामा ५०५ मेगाहर्ज। हालको आपूर्ति र २ हजार मेगाहर्ट्जको ब्यान्डविथ मागबीच ठूलो अन्तर छ। त्यसकारण, ३.५, २.६, २.३, र ४.९ गिगाहर्ज को मिड-ब्यान्ड स्पेक्ट्रमलाई विचार गर्न र विभिन्न देशहरूमा बढ्दो डाटा आवश्यकताहरू पूरा गर्न व्यवस्थित रूपमा प्रदान गर्न आवश्यक छ। थप रूपमा, अन्तर-उद्योग समन्वय र फ्रिक्वेन्सी क्लियरेन्स र माइग्रेसन तयारीहरू अग्रिम बनाउन आवश्यक छ। मार्च ३१, २०२२ मा, बंगलादेशले २.६ र २.३ गिगाहर्ज फ्रिक्वेन्सी ब्यान्डहरूमा १९० मेगाहर्ज फाइभजी स्पेक्ट्रमको लिलामी पूरा गर्यो।

यसले निरन्तर ठूलो ब्यान्डविथको रिफर्मिङलाई समर्थन गर्दछ, फोरजीको तुलनामा प्रतिमेगाहर्ट्ज एकाइ मूल्य ५८ प्रतिशतले घटाउँछ, र स्थगित भुक्तानी अवधि ५ वर्षबाट १० वर्षसम्म विस्तार गर्दछ। प्रोत्साहन उपायहरूको श्रृंखलाले फाइभजी को द्रुत विकासको लागि अनुकूल नीति वातावरण सिर्जना गरेको छ।

मिड-ब्यान्ड बाहेक, ७ सय मेगाहर्ज लो ब्यान्ड पनि एक आदर्श फाइभजी फ्रिक्वेन्सी ब्यान्ड हो जसमा इन्डोनेसिया, कम्बोडिया, बंगलादेश, श्रीलंका, र नेपाल, इत्यादि समावेश छ। यसले गतिशील स्पेक्ट्रम साझेदारी प्रविधिको साथ एउटै नेटवर्क मार्फत फोरजी प्लस फाइभजी डुअल सेवाहरू प्रदान गर्न सक्छ। । यो विश्वव्यापी मोबाइल ब्रोडब्यान्ड सेवाहरू ल्याउन र सहरी र ग्रामीण क्षेत्रहरू बीचको डिजिटल विभाजनलाई पुल गर्ने मुख्य कभरेज ब्यान्ड हो।

समग्रमा, अर्थतन्त्र र समाजमा फाइभजी को प्रभावको पूर्ण रिलिज फाइभजी प्रविधि र अनुप्रयोगहरूको तीव्र विकासमा निर्भर गर्दछ। यो लक्ष्य हासिल गर्न, सरकारको निर्देशनमा, टेलिकम अपरेटरहरू, आपूर्तिकर्ताहरू, एकेडेमीहरू, सामग्री प्रदायकहरू, र उद्योगहरू प्रयोगकर्ता आवश्यकताहरू सञ्चार गर्दै, र एकीकृत, समन्वयित, उच्च-प्रदर्शन, र ऊर्जा कुशल फाइभजी उत्पादनहरू र सेवा मोडेलहरू अन्वेषण गर्दै क्रमशः एकजुट हुन्छन् ।

आगामी पाँच वर्ष एशिया- प्यासिफिक क्षेत्रमा फाइभजी उद्योगको विकासको लागि अझै पनि महत्वपूर्ण अवधि हुनेछ। यस क्षेत्रमा दिगो र सामंजस्यपूर्ण इकोसिस्टम निर्माण गर्न विभिन्न नीतिहरूको कार्यान्वयनलाई प्रवर्द्धन गर्न सम्पूर्ण उद्योगहरूले अझै पनि मिलेर काम गर्न आवश्यक छ।

६ गिगाहर्ज अर्को १० वर्षमा फाइभजीको लागि अपरिहार्य विकल्प

३.५ गिगाहर्ज, २.६ गिगाहर्ज, २.३ गिगाहर्ज, र ४.९ गिगाहर्ज संसारका रुचाइएका र परिपक्व फाइभजी प्राइम मिड-ब्यान्डहरू हुन्। तिनीहरूले फाइभजी विकासको प्रारम्भिक चरणको लागि कुल ८ सय मेगाहर्ज ब्यान्डविथ प्रदान गर्दछ। त्यसको आधारमा, हामीले मिड-ब्यान्डहरूमा २ हजार मेगाहर्जको कुल आवश्यकता पूरा गर्न आगामी ५ देखि १० वर्षमा दीर्घकालीन सेवा विकासको लागि अर्को स्पेक्ट्रम ब्यान्ड खोज्न र रिजर्भ गर्न आवश्यक छ।

अप्रिल २०२२ मा आठौं एशिया- प्यासिफिक स्पेक्ट्रम सम्मेलनमा, चीन, थाइल्याण्ड, कम्बोडिया, इन्डोनेसिया, जर्मनी, फिनल्याण्ड र जीएसएमए जस्ता अन्य उद्योग संगठनहरूका नियामकहरू त्यो सहमतिमा पुगे।

६ गिगाहर्ज अन्तिम र एक मात्र विकल्प हो जुन “प्रत्येक देशमा २ गिगाहर्ज मिड-ब्यान्डविथ” पुग्न सक्छ। आईएमटीको लागि ६ गिगाहर्ज ले उद्योगमा व्यापक सहमति जितेको छ। आईटीयू, जीएसएमए, जीटीआई र ३जीपीपी सक्रिय रूपमा ६ गिगाहर्ज आईएमटी अनुसन्धानलाई बढावा दिन्छ।

अग्रणी अन्तर्राष्ट्रिय अपरेटरहरू, जस्तै भोडफोन ड्युची टेलिकम, ओरेन्ज, टेलिफोनिका, चाइना मोबाइल र आजियाटाले आईएमटीको लागि ६ गिगाहर्ज लाई विश्वव्यापी हर्मोनाइज्ड स्पेक्ट्रम रणनीतिको रूपमा समर्थन गर्दछ।

एशिया प्यासिफिक क्षेत्रमा, थाइल्याण्ड, इन्डोनेसिया, मलेसिया, कम्बोडिया, लाओस र सिंगापुरले आईटीयू डब्ल्यूआरसी-२३ ढाँचाअन्तर्गत ६ गिगाहर्ज आईएमटीको अध्ययन र पहिचानमा सक्रिय रूपमा भाग लिइरहेका छन्। हामी विश्वास गर्छौं कि ६ गिगाहर्ज एशिया प्यासिफिक क्षेत्रमा फाइभजी र ५.फाइभजी (फाइभजी एडभान्स्ड) विकासको लागि प्रमुख ब्यान्ड बन्नेछ।

ह्वावे यस क्षेत्रका सरकारहरू, अपरेटरहरू र उद्योग संगठनहरूद्वारा ६ गिगाहर्ज आईएमटीको विश्वव्यापी मापदण्डको रूपमा अनुसन्धान र परीक्षणलाई समर्थन गर्न इच्छुक छ। यसले सम्पूर्ण उद्योगलाई मापदण्डहरू एकताबद्ध गर्न र इकोसिस्टमलाई बढावा दिन, समय अगाडीको भविष्यलाई रेखांकित गर्न र नयाँ डिजिटल र बौद्धिक संसारतर्फ अघि बढ्न प्रवर्द्धन गर्नेछ।