काठमाण्डु- स्वस्थ र लामो जीवन बिताउन कसलाई मन पर्दैन र? तर स्वास्थ्यको बाटोमा धेरै बाधाहरू छन् जसले जीवनको यात्रालाई छोटो बनाउन सक्छ ।
अमेरिकामा जन्मिएकी शताब्दी पुगेकी मारिया ब्रान्यास मोरेराको गत अगस्टमा स्पेनमा निधन भयो । मृत्युको समयमा उनी आधिकारिक रूपमा विश्वकै सबैभन्दा वृद्ध जीवित व्यक्ति थिइन् । स्पेनको जोसेप कारेरास ल्युकेमिया अनुसन्धान संस्थानका अनुसन्धानकर्ताहरूको टोलीले उनको लामो र स्वस्थ जीवनको अध्ययन गरेको थियो, जसले उनको जीन, माइक्रोबायोमदेखि मेटाबोलिज्मसम्म उनको लागि के काम गर्छ भन्ने विश्लेषण गरेको थियो । विश्लेषणले केही रोचक निष्कर्षहरू पत्ता लगाएको छ ।
रिपोर्टले शताब्दी पुगेकी महिलाको कोषीय मेसिनरीमा झलक दिन्छ र विशेष गरी १०० वर्षभन्दा माथि लामो जीवन बाँच्न पनि मद्दत गर्न सक्छ ।
शताब्दी पुगेकी महिला भनेको ११० वर्षको उमेरमा पुग्ने वा त्यसलाई पार गर्ने व्यक्ति हो । शताब्दी पुगेकी महिलाबाट सिक्नुपर्ने केही दीर्घायु पाठहरू यस्तो छ :
सक्रिय जीवनशैली
१०० वर्षभन्दा माथि बाँच्न मानिसहरूलाई मद्दत गर्ने सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण कारकहरू मध्ये एक भनेको सक्रिय जीवनशैली अपनाउनु हो । जहाँ सामाजिक रूपमा घुलमिल हुने पर्याप्त अवसरहरू हुन्छन् ।
अनुसन्धानकर्ताहरूले के पत्ता लगाए भने मारिया ब्रान्यासले मानसिक, सामाजिक र शारीरिक रूपमा सक्रिय जीवनशैली बिताइन् । उनले परिवार र साथीहरूसँग गुणस्तरीय समय पनि बिताएकी थिइन् । यी केही महत्त्वपूर्ण कारकहरू हुन् जसले डिमेन्सियालाई नियन्त्रणमा राख्छ ।
आहार
मारियाले भूमध्यसागरीय आहार पालना गरिन् । जसले मुटु रोग, मधुमेह र मस्तिष्क स्वास्थ्य समस्याको जोखिम कम गर्छ ।
भूमध्यसागरीय आहारमा सामान्यतया प्रशस्त फलफूल, तरकारी, सिमी, बदाम र बीउ, जैतुनको तेल, दुग्धजन्य पदार्थ, अण्डा, माछा र कुखुरा कमदेखि मध्यम मात्रामा समावेश हुन्छ ।
दही
१०० वर्ष पुगेकी यी महिला दही खान मन पराउँथिन्, जुन उनको स्वस्थ माइक्रोबायोमको रहस्य पनि हुन सक्छ ।
अनुसन्धानकर्ताहरूका अनुसार उनको माइक्रोबायोटा, जसले मानिसहरूको आन्द्रामा हुने ब्याक्टेरियालाई जनाउँछ, शिशुको जस्तै थियो । उनीहरूलाई लाग्छ कि उनको आहार छनोटले स्वस्थ आन्द्राको ब्याक्टेरियालाई प्रवद्र्धन गर्न मद्दत ग¥यो, जसले उनको समग्र आन्द्राको स्वास्थ्यको लागि अद्भूत काम गर् यो ।
मेटाबोलिज्म
मेटाबोलिज्म भनेको शरीरका कोषहरूमा हुने रासायनिक प्रतिक्रियाहरूको सेट हो, जसले खानालाई ऊर्जामा परिणत गर्छ । मारियाको मेटाबोलिज्म अत्यधिक कुशल पाइयो जसले गर्दा ‘खराब’ कोलेस्ट्रोलको स्तर कम भयो र ‘राम्रो’ कोलेस्ट्रोलको स्तर बढ्यो । यसले उनलाई सूजन कम गर्न पनि मद्दत गर्यो ।
जीन
यो पनि पत्ता लाग्यो कि मारियाको जीनले उनलाई बलियो प्रतिरक्षा प्रणाली राख्न मद्दत ग¥यो, जसले उनलाई मुटु रोगबाट सुरक्षा प्रदान ग¥यो र क्यान्सरको जोखिम कम गर्यो ।
स्पेनको जोसेप कारेरास ल्युकेमिया अनुसन्धान संस्थानका अनुसन्धानकर्ताहरूको नेतृत्वमा रहेको टोलीले उनको जीनदेखि प्रोटिनदेखि माइक्रोबायोमदेखि मेटाबोलिज्मसम्म सबै कुराको विस्तृत विश्लेषण गर् यो ।
जैविक उमेर
अध्ययनले डीएनए मिथाइलेशनको जाँच गर्यो, जुन जीन अभिव्यक्तिलाई प्रभाव पार्ने र जैविक उमेरलाई प्रतिविम्बित गर्ने रासायनिक संकेत हो ।
अनुसन्धानकर्ताहरूले पत्ता लगाए कि सबै एल्गोरिदमहरूमा, तीनै विश्लेषण गरिएका तन्तुहरूमा शताब्दी वर्षकी महिलाको जैविक उमेर उनको कालक्रमिक उमेर भन्दा उल्लेखनीय रूपमा कम थियो ।
४ मार्च १९०७ मा सान फ्रान्सिस्कोमा जन्मिएकी मारियाले टेक्सास र न्यु अर्लिन्समा पनि समय बिताएकी थिइन् । पहिलो विश्वयुद्धको समयमा उनको परिवार सन् १९१५ मा स्पेन फर्कियो र क्याटालोनियामा बसोबास गर्न थाल्यो । २०२० मा कोभिड लागेपछि उनी समाचारमा आइन्, यद्यपि उनी कुनै लक्षणविहीन थिइन् र सजिलै निको भइन् ।
प्रतिक्रिया