काठमाडौं– नेपाली सेनामा रथीको बढुवा प्रक्रिया सुरु गर्ने तयारी भएको छ । उच्च सैनिक स्रोतले दिएको जानकारीअनुसार सेनामा रिक्त बलाध्यक्षरथी पदमा सैनिक मुख्यालयले बढुवा गर्ने तयारी गरेको हो । सेनामा रथीको दरबन्दी गत भदौ २४ देखी रिक्त छ ।
हाल बढुवाको लागी वरियतामा अघि रहेका उपरथी अनुज वस्नेतको शैक्षिक प्रमाणपत्रमा समस्या देखिएपछि सेनाले उनको बढुवा रोक्ने निश्चित भइसकेको छ ।
वस्नेतलाई राजिनामा गर्न वा सहज वर्हिगमनको लागी बाटो रोज्न सैनिक नेतृत्वले सन्देश दिइसकेकोे बताइन्छ । उनले बढुवा रोकिएको गुनासो रक्षामन्त्री ईश्वर पोखेररलाई समेत गरिसकेका छन् । तर, सरकार उनको बारेमा निर्णय फेर्ने लाइनमा नरहेको रक्षामन्त्री निकट स्रोत बताउंछ ।
वस्नेतलाई राजिनामा दिन सन्देश दिएपनि उनि भने मंसिर २५ गतेसम्म नै आफु उपरथी पदमा बस्ने बताइरहेका छन् । उनी अहिलेको सैनिक ऐनमा भएको नियमअनुसार मंसिर २५ गतेसम्म सैनिक सेवामा वस्न पाउनेछन् । त्यसअघि नै विदामा वस्ने वा राजीनामा दिने विकल्प भने उनका लागी खुला नै छ ।
वस्नेतको उपरथीमा बढुवा नभएपछि सेनाको सैनिक गुप्तचर प्रमुख रहेका उपरथी देवकुमार सुवेदी रथी (तीन तारे जर्नेल) बन्ने लाईनमा छन् । सेनामा सुवेदीभन्दा वरियतामा अघि वस्नेत र अर्का उपरथी शेखरसिंह वस्नेत थिए । उपरथी शेखरसिंहले उमेर हदका कारण अवकास पाइसकेका छन् । उनी कार्यरथी विभागका प्रमुख थिए । प्रधानसेनापति पुर्णचन्द्र थापाले कार्यरथी विभागको जिम्मा समेत सुवेदीलाई दिएका छन् ।
सेनापतिले त्यसपछिका उपरथी सुवेदीको ठाउंमा उपरथी शरद गिरीलाई बढुवा गर्ने चर्चा चलेपनि रथीमा बढुवा भने सुवेदीलाई नै गर्ने तयारी छ । हाल सेनामा दुई रथीको दरबन्दी छ । सेनाको बलाधिकृत रथीमा हेमन्त कुवंर छन् भने बलाध्यक्षरथी भने रिक्त छ ।
रथी बढुवाको लाइनमा रहेका उपरथी सुवेदी हाल सैनिक गुप्तचरको प्रमुख छन् । उनि १९ बेसिकका सैनिक अधिकृत हुन् । सुवेदीले यसअघि मध्यपृतनाको पृतनापतिको जिम्मेवारी सम्हालेका थिए । उनले भारतबाट एनडिसी गरेका छन् । सुवेदीमाथी यसअघि उपरथीमा बढुवा हुंदा नागरीकता सच्याएको आरोप लागेको थियो ।
तर, पछि छानविनबाट भने उनिमाथी लागेको आरोप गलत सावित भइसकेको छ । सुवेदीको बढुवा रोक्न त्यतिवेला उनकै प्रतिस्पर्धीले नागरिकताको विषयलाई उचालेको कतिपयको बुझाई छ ।
सुवेदी सेनाभित्र व्यावसायीक अधिकृतका रुपमा चिनिन्छन् । उनी आर्थीक रुपमा समेत विवादमा नआएका उच्च सैनिक अधिकारी हुन् । सुवेदी तीन तारे जर्नेलमा बढुवा भएपनि सेनापति बन्ने सम्भावना भने देखिदैन् । उनको बढुवाले यसपछि प्रधानसेनापति वन्ने रोलक्रममा समेत कुनै असर नपर्ने सैनिक स्रोतको दावी छ ।
सैनिक मुख्यालयले रथीको बढुवा प्रक्रिया सुरु गर्ने तयारी गरेको छ । वरियताका आधारमा सुवेदीको बढुवा प्रक्रिया सुरु भए उजुरीको लागी १५ दिनको समय हुनेछ । त्यसपछि उनि रथीमा बढुवा सिफारीस हुनेछन् । सैनिक ऐनमा प्रधानसेनापतिको सिफारीसमा रथीको बढुवा हुने उल्लेख छ । सेनापतिले रथीको बढुवा प्रक्रिया सिफारीस गरेपछि मन्त्रिपरीषद बैठकले त्यसलाई अनुमोदन गर्ने वा नगर्ने अन्तिम निर्णय लिनेछ ।
प्रधानसेनापति पूर्णचन्द्र थापाले सेनापतिको रुपमा कार्यभार सम्हालेसंगै सेनामा थुप्रै सुधारका काम गरेका छन् । उनले गुटमा विश्वास गरेर काम गर्ने भन्दा प्रणालीको विकास गर्नेतर्फ ध्यान दिएको सेनाका एक उपरथी बताउंछन् ।
सेनापतिले सेनाको नक्कली प्रमाणपत्र, फास्ट ट्रयाक बढुवाका नाममा यसअघि सुरु गरिएको बढुवा पद्धती, भष्ट्राचार,आर्थीक अनियमितता र अपारदर्शीताका विरुद्ध कठोर कदम चाल्ने संकेत दिइसकेका छन् । सेनामा उनले त्यसको कार्यान्वयन गर्न समेत सुरुवात गरिसकेका छन् ।
पछिल्लो समय सेनाभित्र भनसुन,नातावाद र सिफारीसको बोलवाला भएपछि उनले सेनामा पद्धती बसाल्न आफुले जस्तोसुकै कदम चाल्ने सन्देश दिइसकेका छन् । सेनापतिले सेनामा सुधार गर्न नै सवै अधिकृतहरुको शैक्षिक प्रमाणपत्र र नागरिकताको विवरण माग गरेको सेनाका एक सहायकरथी बताउंछन् ।
‘चिफ साप कसैको कुरा सुन्नेभन्दा पनि प्रमाणमा विश्वास गर्नुहुन्छ,उहाले आरोप लगाएका भरमा धारणा बनाउनुहुन्न, प्रमाण हेरेर निर्णय गर्नुहुन्छ ।’ सेनाका एक उपरथीले भने ।
प्रधानसेनापतिले सेनामा उपहार लिन कडाई गर्नुका साथै भर्ना छनौटमा हुने अपारदर्शीताको समेत अन्त्यका लागी कडाईका साथ काम गरिरहेका छन् । उनले चिठठी पत्र पत्राचारका नाममा हुने पैसाको खर्च र लाग्ने समयको अन्त्य समेत गरेका छन् । सेनापतिले सेनामा इन्ट्रानेट सिस्टमको सुरुवात गरेका छन् । यसले गर्दा सेनाभित्रको आन्तरीक पत्राचार इन्टरनेट प्रयोग नगरी कम्युटरमार्फत नै गर्ने भएकाले त्यसमा पैसा र समयको बचत भएको छ । पछिल्लो समय लेखामा दुई तारे जर्नेल रहेका भुवन अधिकारीलाई समेत प्रधानसेनापतिले जिम्मेवारी विहिन बनाएका छन् ।
प्रधानसेनापति थापाका आफन्त पर्ने अधिकारी विवादित पृष्ठभुमि भएका सैनिक अधिकारी हुन् । उनको आर्थीक अधिकार समेत प्रधानसेनापतिले कटौती गरेको चर्चा सैनिक मुख्यालयमा छ । उपरथी अधिकारीलाई राजीनामा नरोजे कार्वाही गर्नेसम्मको तयारी भएको बुझिएको छ ।
किन रोकियो उपरथी बस्नेतको बढुवा ?
सेनामा उच्च अधिकत बढुवा रोकिने विषय सामान्य आरोपले सम्वभ हुंदैन् । उपरथी वस्नेत सेनाका शक्तिशाली उपरथी हुन् । उनि यसअघि सेनामा जहिले शक्तिमा रहेका सैनिक अधिकारी मानिन्छन् । उपरथी वस्नेतले चीनबाट नेशनल डिफेन्स कोर्स (एनडिसी) गरेका थिए । उनलाई तत्कालिन प्रधानसेनापति गौरव शम्शेर राणाले चीनमा एनडिसीका लागी पठाएका थिए ।
नेपालीमा स्टाफ कलेज गरेकालाई एनडिसीमा नपठाउने निति विपरीत वस्नेतलाई चीन पठाएकोमा सेनाभित्र विरोध भएको थियो । उनले एनडिसीमा जानको लागी पास गर्नुपर्ने आईएलटिएस (अंग्रेजी भाषा परिक्षा) समेत भारतबाट उर्तिण गरेका थिए ।
अन्य सैनिक अधिकृतले भाषा परिक्षा नेपालबाटै उर्तिण गरेपनि बस्नेतले भने भारतबाट उर्तिण गरेका थिए । तत्कालिन प्रधानसेनापति राणाले उमेर हद नाघेका सहायकरथी ज्ञानेन्द्र रायामाझिलाई समेत एनडिसीका लागी चीन पठाएका थिए । रायमाझिले एनडिसी गरेपनि उनको उपरथीमा बढुवा भने भएन् ।
उपरथी बस्नेत सहायकरथीबाट उपरथीमा बढुवा भएपछि उनको म्याद थप्ने नथप्नेबारे त्यतिबेला चर्चा भएपनि अन्तिममा तत्कालिन प्रधानसेनापति राजेन्द्र क्षेत्रीले उनको म्याद थप गरेका थिए । उनको म्याद थपमा तत्कालिन रक्षामन्त्री भिमसेन दास प्रधानको समेत हात रहेको थियो । उपरथीमा बढुवा भएर म्याद समेत थप भइसकेको अवस्थामा बस्नेतको रथीमा बढुवा रोक्नुलाई सेनामा कतिपयले पुर्वाग्रह भएको आरोप समेत लगाउने गरेका छन् । तर, प्रधानसेनापति थापाले डेढ महिनासम्म बढुवा रोक्नुको कारण भने सम्बद्ध सवैलाई बुझाइसकेको स्रोतको दाबी छ ।
प्रतिक्रिया